A-lại-da thức
Mục lục tóm tắt
Tài liệu tham khảo
- https://vi.wikipedia.org/wiki/A_l%E1%BA%A1i_da_th%E1%BB%A9c
- https://plato.stanford.edu/entries/buddha/#Yogacara
A-lại-da thức (sa. Ālaya-vijñāna) là khái niệm trọng tâm của Duy thức học, mô tả tầng sâu nhất của tâm thức chứa đựng mọi chủng tử nghiệp. Thức này làm nền cho sự sinh khởi của các thức phân biệt, duy trì dòng liên tục của đời sống và tái sinh.
Khái quát
- Là thức thứ tám trong hệ thống Bát thức của Duy thức tông.
- Tích lũy chủng tử thiện, ác, vô ký; khi gặp duyên, chủng tử hiển thành hiện hành.
- Có thể chuyển y để trở nên thanh tịnh, trở thành Đại viên cảnh trí khi vô minh được đoạn trừ.
Nội dung chi tiết
1. Cấu trúc Bát thức
- Bảy thức trước (nhãn, nhĩ, tị, thiệt, thân, ý, mạt-na) nương vào A-lại-da thức làm căn bản để hoạt động.
- Mạt-na thức chấp A-lại-da thức làm ngã, tạo nên chấp ngã vi tế, khiến dòng tâm thức luân chuyển.
2. Cơ chế chủng tử – hiện hành
- Chủng tử là khuynh hướng huân tập từ hành vi, tư tưởng quá khứ; khi đủ duyên, chúng biểu hiện thành hiện hành.
- Hiện hành sau khi hoạt động tiếp tục huân trở lại tạng thức, duy trì vòng tròn nhân quả liên tục giữa các đời sống.
3. Chuyển thức thành trí
- Nhờ quán chiếu sâu sắc và tu tập giới-định-tuệ, hành giả chuyển hóa vô minh, dừng chấp ngã của mạt-na thức.
- Khi mọi chủng tử bất tịnh được thanh lọc, A-lại-da thức chuyển thành Đại viên cảnh trí, soi chiếu thực tại bình đẳng.