Ái (Phật giáo)
Mục lục tóm tắt
Tài liệu tham khảo
- https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%81i_(Ph%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o)
- https://plato.stanford.edu/entries/buddha/#FourTruths
Ái (sa., pi. Taṇhā) chỉ sự khát ái, thèm muốn bám víu vào dục lạc, hữu lậu và phi hữu. Đức Phật dạy ái là cội nguồn của khổ, nằm trong chuỗi duyên khởi và là yếu tố thứ tám của Thập nhị nhân duyên. Diệt trừ ái chính là diệt khổ, dẫn đến giải thoát.
Khái quát
- Gồm ba dạng chính: dục ái (kāma-taṇhā), hữu ái (bhava-taṇhā), phi hữu ái (vibhava-taṇhā).
- Ái vận hành cùng thủ và hữu trong Thập nhị nhân duyên, trói buộc chúng sinh vào luân hồi.
- Quán vô thường, vô ngã và tu tập Bát chánh đạo giúp chuyển hóa, chấm dứt khát ái.
Nội dung chi tiết
1. Ái trong Tứ diệu đế
- Khổ đế mô tả nỗi khổ do vô thường, biến hoại; Tập đế chỉ rõ ái là gốc của khổ đau.
- Diệt đế khẳng định khả năng chấm dứt ái bằng tuệ giác; Đạo đế nêu con đường thực hành cụ thể.
2. Ái trong Thập nhị nhân duyên
- Vô minh và hành tạo ra thức, danh sắc, lục nhập; cảm thọ phát sinh dẫn đến ái.
- Khi ý thức nắm giữ đối tượng, khát ái tăng trưởng, kéo theo thủ, hữu, sinh, già, chết.
3. Phương pháp đoạn trừ
- Quán thân – thọ – tâm – pháp để thấy tính vô thường, bất toại ý của mọi hiện tượng.
- Nuôi dưỡng tâm từ bi, trí tuệ; chuyển ái vị ngã thành tình thương rộng lớn, không phân biệt.