Cách-lỗ phái
Mục lục
Tài liệu tham khảo
Cách-lỗ phái (Gelug, nghĩa là “Tông phái nhẫn hạnh”) là một trong những trường phái lớn của Phật giáo Tây Tạng, do ngài Tông-khách-ba (Tsongkhapa) sáng lập vào thế kỷ XIV. Trường phái chú trọng giới luật nghiêm minh, kết hợp học thuật sâu rộng với thiền định, và đặt nền cho truyền thống Đạt-lai Lạt-ma.
Khái quát
- Thành lập năm 1409 khi Tông-khách-ba tổ chức lễ hội Monlam và xây dựng tu viện Ganden.
- Nhấn mạnh giáo pháp Lamrim, ba nền tảng của đường tu (giới – định – tuệ) và sự phân tích logic.
- Lãnh đạo tinh thần tối cao của phái là Đạt-lai Lạt-ma, với tu viện chính Ganden, Sera, Drepung.
Nội dung chi tiết
1. Giáo lý chủ đạo
- Kế thừa tư tưởng Trung quán của Long Thọ và Lamrim của A-đề-sa, nhấn mạnh quán tính không qua lý luận.
- Tôn trọng giới luật, coi đời sống thanh tịnh là nền tảng để thực hành mật tông.
2. Tổ chức và truyền thừa
- Ba tu viện lớn (Ganden, Sera, Drepung) đào tạo tăng sĩ nghiêm khắc, có chương trình học kéo dài nhiều năm.
- Chức vị Đạt-lai Lạt-ma và Ban-thiền Lạt-ma đảm nhiệm vai trò hướng dẫn tâm linh và hành chính.
3. Ảnh hưởng văn hóa – xã hội
- Đóng vai trò trung tâm chính trị Tây Tạng từ thế kỷ XVII đến 1959.
- Truyền thống giáo dục của phái Gelug lan rộng đến Mông Cổ, Trung Quốc, Ấn Độ và phương Tây thông qua cộng đồng lưu vong.