Câu-xá tông
Mục lục
Tài liệu tham khảo
- https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A2u-x%C3%A1_t%C3%B4ng
- https://plato.stanford.edu/entries/abhidharma/#Sarv
Câu-xá tông (Kosa, sa. Sarvāstivāda-Vaibhāṣika) là một trường phái Phật giáo Đại thừa ở Trung Quốc, hình thành từ việc nghiên cứu A-tì-đạt-ma-câu-xá luận của Thế Thân. Phái này chú trọng hệ thống A-tì-đạt-ma Hữu bộ, kết hợp học thuật và thực hành quán sát để giải thích cấu trúc các pháp.
Khái quát
- Hình thành tại Trung Quốc vào thế kỷ VI khi Câu-xá luận được dịch và giảng dạy rộng rãi.
- Nhấn mạnh quan điểm “chư pháp thực hữu” theo Hữu bộ, coi các pháp tồn tại trong ba thời.
- Có ảnh hưởng mạnh đến các trường phái sau này như Thiên Thai, Hoa Nghiêm trong việc phân tích tâm pháp.
Nội dung chi tiết
1. Giáo lý cơ bản
- Dựa vào A-tì-đạt-ma-câu-xá luận, trình bày 75 pháp gồm sắc pháp, tâm pháp, tâm sở và vô vi.
- Bàn sâu về nghiệp, nhân quả, các giai vị tu chứng và phương pháp tu tập của hàng Thanh văn.
2. Phân bố và nhân vật chủ chốt
- Các trung tâm giảng học tại Lạc Dương, Trường An với những luận sư như Chân Đế, Huyền Trang.
- Đóng vai trò cầu nối giữa A-tì-đạt-ma Ấn Độ và các hệ thống triết học Phật giáo Trung Hoa.
3. Ảnh hưởng và chuyển hóa
- Dù sau này bị Thiên Thai và Hoa Nghiêm phê bình, quan điểm về phân loại pháp vẫn được tiếp thu.
- Các công trình chú giải Câu-xá tông giúp phát triển phương pháp luận phân tích tâm, trở thành nền tảng cho giáo dục Phật học Đông Á.