Mục lục
Tài liệu tham khảo
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Đại_thừa
- https://plato.stanford.edu/entries/buddha/#Mahayana
- Paul Williams, Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundations
Khái quát
- Đại thừa (Mahāyāna) là truyền thống Phật giáo phát triển từ khoảng thế kỷ I TCN, nhấn mạnh lý tưởng Bồ-tát cứu độ tất cả chúng sinh.
- Giáo lý cốt lõi gồm tính không, duyên khởi, Phật tánh, Bồ-đề tâm và lộ trình sáu ba-la-mật, mở rộng tầm nhìn siêu việt cá nhân.
- Đại thừa lan rộng ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản, Việt Nam và Tây Tạng, tạo nên nhiều tông phái như Thiền, Tịnh độ, Thiên Thai, Hoa Nghiêm.
Nội dung chi tiết
1. Sự hình thành
- Các bộ kinh Đại thừa (Bát-nhã, Hoa Nghiêm, Pháp Hoa, Duy Ma Cật…) xuất hiện nhằm đáp ứng nhu cầu tu tập mới.
- Học giả hiện đại cho rằng Đại thừa hình thành từ các cộng đồng Bồ-tát, kết hợp phép quán sâu, lễ nghi và triết học.
- Quan điểm Đại thừa không phủ nhận giáo pháp Nguyên thủy mà xem đó là bước nền cho lộ trình rộng lớn.
2. Giáo nghĩa trọng tâm
- Bồ-đề tâm: động lực giác ngộ vì lợi ích tất cả; thực hành sáu ba-la-mật (bố thí, trì giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định, trí tuệ).
- Tính không và duyên khởi: mọi pháp không tự tính, tồn tại do duyên; nhấn mạnh Trung quán (Long Thọ) và Duy thức (Vô Trước, Thế Thân).
- Phật tánh: mọi chúng sinh có khả năng thành Phật; kinh Như Lai Tạng, kinh Đại Bát Niết-bàn đề cập sâu sắc.
3. Tông phái và ảnh hưởng
- Ở Đông Á hình thành Thiên Thai, Hoa Nghiêm, Thiền, Mật tông, Tịnh độ; mỗi tông đều lấy kinh điển Đại thừa làm nền.
- Ở Tây Tạng, Đại thừa kết hợp Kim Cương thừa, tạo hệ thống tu học từ Bồ-tát đạo đến Mật tông.
- Đại thừa thúc đẩy văn hóa nghệ thuật, đạo đức xã hội và phong trào nhập thế, ảnh hưởng sâu rộng tới các nền văn minh Á châu.