Mục lục
Tài liệu tham khảo
- https://en.wikipedia.org/wiki/Yangqi_school
- https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2m_T%E1%BA%BF_t%C3%B4ng
- Heinrich Dumoulin, Zen Buddhism: A History
Khái quát
- Dương Kỳ phái (Yangqi) là một nhánh nổi bật của Lâm Tế tông Thiền Trung Hoa, do Thiền sư Dương Kỳ Phương Hội (992–1049) khai sáng đời Tống.
- Phái này nhấn mạnh pháp tham công án, sử dụng “thoại đầu” để khơi dậy nghi tình, kết hợp sinh hoạt thiền viện chặt chẽ.
- Dương Kỳ phái ảnh hưởng sâu tới Thiền Nhật Bản (Rinzai), truyền thống 5 núi (Gozan) và nhiều thiền viện đời Minh – Thanh.
Nội dung chi tiết
1. Hình thành và truyền thừa
- Dương Kỳ Phương Hội là đệ tử của Thiền sư Thạch Ốc Hiền, thuộc hệ Lâm Tế; sau khi ngộ đạo, ông trụ trì chùa Dương Kỳ, hình thành phong cách riêng.
- Đệ tử tiêu biểu: Hoàng Long Huệ Nam, Bạch Vân Thủ Đoan, những người tiếp tục mở rộng ảnh hưởng khắp Giang Nam.
- Từ thế kỷ XII, Dương Kỳ phái trở thành một trong “Lâm Tế tứ gia” (Hoàng Long, Dương Kỳ, Vô Chuẩn, Viên Ngộ).
2. Đặc điểm pháp môn
- Đề cao công án sống động, khuyến khích hành giả trực nhận qua lời nói, hành động phi lý để vượt qua tư duy phân biệt.
- Kỷ luật thiền viện nghiêm ngặt, kết hợp tụng giới, lao tác, thuyết pháp nhằm tạo môi trường “văn – tư – tu” đồng thời.
- Phái nhấn mạnh sự linh hoạt của cơ phong, xem “bất lập văn tự” là cửa ngõ vào trực giác giác ngộ.
3. Ảnh hưởng lịch sử
- Trong thời Nam Tống, nhiều thiền viện lớn thuộc Dương Kỳ phái, đóng góp cho văn hóa thi ca, thư pháp.
- Các thiền sư Dương Kỳ khi sang Nhật Bản truyền bá tư tưởng đã ảnh hưởng đến Thiền Rinzai, kiến trúc thiền viện và nghệ thuật trà đạo.
- Hiện nay, truyền thừa này vẫn hiện diện trong các dòng Lâm Tế tại Trung Quốc, Đài Loan, Nhật Bản và cộng đồng thiền quốc tế.