Mục lục
Tài liệu tham khảo
- https://en.wikipedia.org/wiki/Trimsika
- Vasubandhu, Triṃśikā-vijñaptimātratā (bản Phạn – Hán – Việt)
- Huyền Trang dịch, Thành Duy thức luận (phần chú thích tam thập tụng)
Khái quát
- Duy thức tam thập tụng gồm 30 bài kệ do luận sư Thế Thân (Vasubandhu) sáng tác, trình bày tinh yếu học thuyết Duy thức.
- Tác phẩm được xem là bản cương yếu tóm tắt toàn bộ hệ thống Du-già hành, phân tích bát thức, chủng tử, tam tự tính và con đường chuyển thức thành trí.
- Nhiều luận thư chú giải dựa trên bản kệ này, nổi bật là Thành duy thức luận của Huyền Trang, trở thành giáo trình chuẩn trong Phật giáo Đông Á.
Nội dung chi tiết
1. Cấu trúc 30 bài kệ
- Các kệ 1–8 giải thích sự tồn tại của thức và phủ định ngoại cảnh độc lập.
- Kệ 9–25 trình bày cơ chế hoạt động của bát thức, chủng tử, tam tự tính (biến kế sở chấp, y tha khởi, viên thành thật).
- Kệ 26–30 nêu con đường tu tập chuyển thức thành trí, thành tựu giác ngộ viên mãn.
2. Chủ đề triết học chính
- Khẳng định “tất cả chỉ là thức” (vijñaptimātratā), từ đó giải thích nghiệp báo, luân hồi mà không cần giả định linh hồn.
- Phân tích sâu tam vô tính (vô tự tánh) để dẫn dắt hành giả vượt qua chấp ngã, chấp pháp.
- Nêu rõ mối quan hệ giữa thực tại quy ước và thực tại tối hậu khi hành giả chứng đắc viên thành thật.
3. Ảnh hưởng và chú giải
- Từ thế kỷ VII, Huyền Trang dịch sang Hán văn và biên soạn Thành duy thức luận, kết hợp ý kiến của 10 đại luận sư Ấn Độ.
- Ở Tây Tạng, nhiều truyền thống dịch, chú giải tam thập tụng để giảng dạy cơ sở Duy thức học.
- Tác phẩm tiếp tục được nghiên cứu trong Phật học hiện đại, góp phần đối thoại giữa Phật giáo và tâm lý học, nhận thức luận đương đại.