Nhất thừa

Mục lục

• Nhất thừa
  • 1. Nhất thừa – con đường duy nhất đưa đến giác ngộ
    • 1.1. Nhất thừa trong Kinh Pháp Hoa
    • 1.2. Diễn giải của các truyền thống
    • 1.3. Ứng dụng tu tập ngày nay

Tham khảo:

• https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%A5t_th%E1%BB%ABa
• Kinh Diệu Pháp Liên Hoa, phẩm Phương tiện và phẩm Thí dụ.
• Thiên Thai Trí Khải, Pháp Hoa huyền nghĩa, quyển 4.
• Thích Trí Quang dịch, Pháp Hoa tổng luận.

1. Nhất thừa – con đường duy nhất đưa đến giác ngộ

Nhất thừa (sa. ekayāna) khẳng định mọi pháp môn rốt ráo đều quy về một mục tiêu: đưa tất cả chúng sinh thành Phật. Giáo lý này được triển khai với ba khía cạnh chính:

1. Nhất thừa trong Kinh Pháp Hoa: ví dụ “xe trâu trắng” cứu độ, thu nhiếp mọi căn cơ.
2. Diễn giải của các truyền thống Đại thừa: Thiên Thai, Hoa Nghiêm, Thiền tông… mỗi nơi nhấn mạnh một phương diện.
3. Ứng dụng tu tập hiện đại: kết hợp tinh thần bình đẳng Phật tánh với đời sống nhập thế ngày nay.

1.1. Nhất thừa trong Kinh Pháp Hoa

• Phẩm Phương tiện kể câu chuyện người cha (Phật) dùng ba xe (Nhị thừa và Bồ-tát thừa) dụ các con ra khỏi nhà lửa, rồi trao xe trâu trắng – Nhất thừa.
• Đức Phật tuyên bố: “Chỉ có một Phật thừa, không hai cũng không ba”; mọi lời dạy khác đều là phương tiện (upāya).
• Nhất thừa bảo đảm không bỏ sót căn cơ nào: dù hành giả tu thiền, niệm Phật hay trì chú, rốt ráo đều hướng tới Phật quả.

1.2. Diễn giải của các truyền thống

• Thiên Thai tông: đề xuất “Ngũ thời bát giáo”, xem Nhất thừa là đỉnh cao, dung thông các giáo lý trước đó.
• Hoa Nghiêm tông: đồng nhất Nhất thừa với pháp giới viên dung; mỗi hạnh Bồ-tát đã hàm chứa tất cả công đức.
• Thiền tông: nhấn mạnh “trực chỉ nhân tâm”, thấy tánh thành Phật – chính là Nhất thừa trong một niệm.
• Tịnh Độ tông: dù nương vào tha lực A Di Đà, mục tiêu tối hậu vẫn là viên thành Phật đạo.

1.3. Ứng dụng tu tập ngày nay

• Giữ thái độ bình đẳng: tôn trọng mọi pháp môn, mọi truyền thống đều là phương tiện của Nhất thừa.
• Nuôi dưỡng tâm Bồ-đề: dù làm việc gia đình, xã hội hay hành đạo, đều hướng đến lợi ích chung sinh.
• Phát triển “đa nguyên nhập thế”: kết hợp tu học với giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường – đem tinh thần Phật thừa vào từng lĩnh vực.

Nhất thừa khuyến khích chúng ta nhìn mọi con đường tu tập như những dòng chảy hội tụ về biển giác ngộ: không tự mãn với thành tựu cá nhân, luôn mở rộng tâm nguyện đưa hết thảy chúng sinh cùng bước lên cỗ xe đại đồng.