Thập niệm

Mục lục

• Thập niệm
  • 1. Niệm Phật
  • 2. Niệm Pháp
  • 3. Niệm Tăng
  • 4. Niệm giới
  • 5. Niệm thí
  • 6. Niệm thiên
  • 7. Niệm thân
  • 8. Niệm hơi thở
  • 9. Niệm chết
  • 10. Niệm tịch tĩnh
  • Ứng dụng

Tham khảo:

• Kinh Tăng Chi Bộ, phẩm “Mười niệm”.
• Thích Minh Châu, Phật học phổ thông, khóa L.
• Thích Nhất Hạnh, Con đường chánh niệm.

Thập niệm (daśa anusmṛti) là mười pháp niệm giúp tâm luôn hướng thiện: niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, niệm giới, niệm thí, niệm thiên, niệm thân, niệm hơi thở, niệm chết, niệm tịch tĩnh.

1. Niệm Phật

• Nhớ đến phẩm chất giác ngộ, từ bi của chư Phật.
• Tạo niềm tin, dũng cảm, định tĩnh.

2. Niệm Pháp

• Quán chiếu chân lý của giáo pháp.
• Tăng trí tuệ, hiểu rõ con đường tu.

3. Niệm Tăng

• Nhớ tới Tăng-già thanh tịnh, gương mẫu.
• Khơi dậy tinh thần cộng tu, nương tựa lẫn nhau.

4. Niệm giới

• Nhắc mình giữ giới, sống trong sạch.
• Giúp tránh lỗi lầm, nuôi dưỡng uy nghi.

5. Niệm thí

• Nhớ đến hạnh bố thí đã làm và tiếp tục làm.
• Phát triển tâm biết đủ, hoan hỷ.

6. Niệm thiên

• Quán đức hạnh chư thiên (từ bi, nhẫn nhục…).
• Khởi tâm phấn đấu sống hiền thiện.

7. Niệm thân

• Quán thân bất tịnh, tứ đại; chăm sóc thân đúng cách.
• Tránh chấp thân, đồng thời giữ thân khỏe mạnh để tu.

8. Niệm hơi thở

• Theo dõi hơi thở vào ra; tâm an trú hiện tại.
• Là nền tảng của thiền chánh niệm.

9. Niệm chết

• Nhớ cuộc đời vô thường, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào.
• Trân trọng từng phút giây, tu tập tinh tấn.

10. Niệm tịch tĩnh

• Nhớ đến Niết-bàn, trạng thái tịch tĩnh giải thoát.
• Hướng tâm đến mục tiêu tối hậu.

Ứng dụng

1. Tùy thời điểm, hành giả chọn pháp niệm phù hợp để giữ tâm tỉnh thức.
2. Các pháp niệm kết hợp với nhau: niệm Phật – niệm hơi thở; niệm giới – niệm chết…
3. Trong công việc, học tập, gia đình, thập niệm giúp cân bằng thân tâm, tránh đánh mất phương hướng.