Thất giác chi

Mục lục

• Thất giác chi
  • 1. Niệm giác chi (smṛti)
  • 2. Trạch pháp giác chi (dharma-pravicaya)
  • 3. Tinh tấn giác chi (vīrya)
  • 4. Hỷ giác chi (prīti)
  • 5. Khinh an giác chi (praśrabdhi)
  • 6. Định giác chi (samādhi)
  • 7. Xả giác chi (upekṣā)
  • Phương pháp nuôi dưỡng

Tham khảo:

• https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BA%A5t_gi%C3%A1c_chi
• Kinh Tăng Chi Bộ, phẩm “Giác chi”.
• Thanh tịnh đạo luận, chương V.
• Thích Nhất Hạnh, Bẩy yếu tố giác ngộ.

Thất giác chi (sapta bodhyaṅgāḥ) là bảy yếu tố giác ngộ: niệm, trạch pháp, tinh tấn, hỷ, khinh an, định, xả. Khi được nuôi dưỡng hài hòa, chúng đưa tâm đến tự do, là cốt lõi của 37 phẩm trợ đạo.

1. Niệm giác chi (smṛti)

• Chánh niệm; khả năng tỉnh thức với thân – thọ – tâm – pháp.
• Giữ chánh niệm trong mọi sinh hoạt, quán tứ niệm xứ.

2. Trạch pháp giác chi (dharma-pravicaya)

• Quán sát, lựa chọn pháp thiện; phân biệt đúng – sai.
• Học kinh, suy tư, đối thoại để phát triển trí tuệ.

3. Tinh tấn giác chi (vīrya)

• Năng lượng bền bỉ, không nản chí; đối trị lười biếng.
• Lập thời khóa tu tập, phụng sự, giữ kỷ luật cá nhân.

4. Hỷ giác chi (prīti)

• Niềm vui trong pháp; cảm nhận hạnh phúc khi tu tập.
• Biết trân trọng tiến bộ nhỏ, chia sẻ niềm vui với tăng thân.

5. Khinh an giác chi (praśrabdhi)

• Thân tâm nhẹ nhàng, dịu mát; đối trị căng thẳng.
• Thực hành thiền hành, thư giãn, điều hòa hơi thở.

6. Định giác chi (samādhi)

• Tâm nhất như, không tán loạn; chuẩn bị cho tuệ giác.
• Duy trì thiền chỉ – quán, thực tập “đơn nhiệm” trong công việc.

7. Xả giác chi (upekṣā)

• Tâm bình đẳng, không dính mắc; an trú giữa thuận nghịch.
• Nuôi dưỡng lòng bao dung, buông bỏ, hồi hướng công đức.

Phương pháp nuôi dưỡng

1. Giữ giới, ngăn ngừa triền cái – điều kiện cho giác chi phát triển.
2. Luân phiên kích hoạt các giác chi tùy hoàn cảnh: khi hôn trầm thì tăng trạch pháp, tinh tấn; khi căng thẳng thì tăng hỷ, khinh an, xả.
3. Đồng hành với tăng thân, thầy bạn để nhắc nhở nhau thực hành bảy yếu tố giác ngộ.