Thất phương tiện

Mục lục

• Thất phương tiện
  • 1. Bố thí phương tiện
  • 2. Ái ngữ phương tiện
  • 3. Lợi hành phương tiện
  • 4. Đồng sự phương tiện
  • 5. Điều phục phương tiện
  • 6. Hộ niệm phương tiện
  • 7. Hồi hướng phương tiện
  • Ý nghĩa ứng dụng

Tham khảo:

• Kinh Đại Bảo Tích, phẩm “Phương tiện thiện xảo”.
• Thích Trí Quang, Luận về phương tiện Bồ-tát.
• Thích Thanh Từ, Bồ-tát hạnh qua bảy phương tiện.

Thất phương tiện là bảy cách thức thiện xảo giúp Bồ-tát tùy duyên giáo hóa chúng sinh. Tuy cách liệt kê khác nhau giữa kinh luận, một hệ thống phổ biến gồm: bố thí, ái ngữ, lợi hành, đồng sự, điều phục, hộ niệm, hồi hướng.

1. Bố thí phương tiện

• Mở đầu bằng sự chia sẻ để kết duyên, giúp chúng sinh mở lòng.
• Bao gồm tài thí, pháp thí, vô úy thí.

2. Ái ngữ phương tiện

• Sử dụng lời nói hòa nhã, dễ nghe, diễn đạt đúng căn cơ.
• Giúp người nghe cảm thấy được tôn trọng, sẵn sàng tiếp nhận giáo pháp.

3. Lợi hành phương tiện

• Làm các việc lợi ích thiết thực: hỗ trợ đời sống, giáo dục, y tế.
• Chứng minh rằng đạo Phật đi vào cuộc đời, không xa rời thực tế.

4. Đồng sự phương tiện

• Sống chung, làm việc chung với đối tượng cần giáo hóa.
• Thấu hiểu hoàn cảnh để chia sẻ pháp phù hợp.

5. Điều phục phương tiện

• Khéo léo điều chỉnh, hướng dẫn người khác bỏ ác làm thiện.
• Dùng trí tuệ để chuyển hóa tâm cứng đầu, tạo niềm tin.

6. Hộ niệm phương tiện

• Luôn quan tâm, động viên, hộ trì người đã phát tâm.
• Hỗ trợ bằng chánh niệm, cầu nguyện, thăm hỏi, chăm sóc.

7. Hồi hướng phương tiện

• Hồi hướng mọi công đức cho tất cả chúng sinh.
• Giữ tâm rộng lớn, không chấp công, nuôi dưỡng Bồ-đề tâm.

Ý nghĩa ứng dụng

1. Thất phương tiện giúp người tu biết cách “nói pháp” bằng cả lời nói, hành động, lối sống.
2. Có thể áp dụng vào công việc xã hội, giáo dục, quản trị để xây dựng môi trường nhân ái.
3. Nhắc nhở người tu luôn linh hoạt – không chỉ nắm giáo lý mà còn phải biết cách đưa giáo lý vào đời sống.