Thiền ăn cơm
Mục lục
Tham khảo:
Quán niệm trước khi ăn
Đức Phật dạy chúng con nên thực tập ăn cơm trong chánh niệm. Đại chúng hãy thực tập năm phép quán trước khi ăn như sau:
- Thức ăn này là tặng phẩm của đất trời, của muôn loài và công phu lao tác, con nguyện ăn chay để nuôi dưỡng lòng từ bi và bảo vệ sự sống của muôn loài.
- Con nguyện ăn trong chánh niệm, với lòng biết ơn và luôn sống tỉnh thức.
- Con nguyện ăn uống chừng mực, nhận diện và chuyển hóa những tật xấu, đóng góp vào tiến trình làm giảm sự nóng lên của địa cầu và hiệu ứng nhà kính.
- Con nguyện chỉ ăn những thức ăn lành mạnh có tác dụng nuôi dưỡng, ngăn ngừa bệnh tật và mang lại hòa bình cho thân tâm.
- Con nguyện tu tập tinh chuyên, hòa hợp tăng chúng, thành tựu đạo quả và cứu độ chúng sanh, để xứng đáng thọ nhận thức ăn này.
Ăn cơm chánh niệm
Ăn cơm chánh niệm là bài thiền tập an lành và tiếp xúc sâu sắc với sự sống trong hiện tại. Người ăn chay không có chánh niệm giống như ăn mặn và người ăn mặn có chánh niệm giống như ăn chay. Trong khi ăn, thiền giả ý thức từng động tác đang thực hiện, từ việc lấy thức ăn, múc cơm, để thức ăn vào miệng, nhai cơm,… đến khi đi rửa bát và nghỉ ngơi. Thiền ăn cơm có tác dụng tiếp xúc với thức ăn, vạn vật có mặt trong thức ăn và những người ăn cơm chung như tăng thân, gia đình, bạn bè. Những người tự cho là bận rộn khi ăn không biết mình đang ăn, cứ để những suy nghĩ vẩn vơ về công việc, tình cảm. Chính vì thế, hành động ăn uống không được biết đến, hệ tiêu hóa bị thờ ơ, các căn bệnh liên quan đến bao tử và đường ruột cũng phát sinh theo. Đất trời hiến tặng cho ta biết bao nhiêu nguồn thực phẩm quí giá, nhờ có chúng, ta bảo tồn hơi thở và thực tập giải thoát, cứu độ chúng sanh. Biết ơn thức ăn, người dâng tặng thức ăn và công phu làm việc của không biết bao nhiêu người dang tay góp mặt. Ăn để tu, tu cho bản thân, cho Phật, cho thầy, cho tăng thân, cho gia đình, cho đất nước, cho chúng sinh. Thiền giả mới thực tập chưa có khả năng chánh niệm từng động tác, có thể đọc các bài kệ có giá trị nuôi dưỡng các hạt giống từ bi trước lúc ăn và sau khi ăn. Khi đi khất thực hay thọ trai, nhất nhất thiền giả phải có chánh niệm, đi như đi thiền hành, ăn cơm thiền như đang ngồi thiền, vào trai đường như vào thiền đường. Thật hạnh phúc nếu mọi người đều biết thực tập thiền 24 giờ mỗi ngày, hơi thở lúc nào cũng tinh khôi.
Trước khi đưa thức ăn vào miệng ta hãy nhìn thức ăn ấy với con mắt chánh niệm, nhìn để thấy rõ được chân tướng của nó. Ví dụ ta đưa lên một miếng đậu hũ. Ta thấy được cây đậu nành, được những cơn mưa nắng đi ngang qua hoa đậu, được sự hình thành của miếng đậu hũ trong khuôn vải. Miếng đậu hũ trở thành một vị đại sứ của đất trời, tới với ta để nuôi dưỡng ta. Lòng ta tràn đầy niềm biết ơn và hoan hỷ. Khi nhai, ta nhai rất ý thức, biết rằng ta đang nhai đậu hũ để tiếp xúc sâu sắc với đậu hũ. Đừng nhai những dự án trong đầu, những buồn giận, những lo lắng; đừng nhai quá khứ và tương lai. Ta nhai khoảng 30 lần cho miếng cơm trở thành chất loãng, rất dễ tiêu và bổ dưỡng. Như thế ta không cần phải lấy nhiều cơm mà chất dinh dưỡng vẫn đầy đủ và thân thể lại càng khỏe mạnh hơn. Lâu lâu ta ngừng lại để tiếp xúc với sự có mặt của tăng thân, để thực sự thấy mình may mắn đang được thực tập chánh pháp với tăng đoàn.